શું તમારા રૂપિયા છે યશ બેંકમાં? તો ગભરાશો નહીં,સરકારે કરી આ ખાસ વ્યવસ્થા

રિઝર્વ બેંક ઓફ ઈન્ડિયા (આરબીઆઈ) એ યસ બેંક પર 50 હજાર રૂપિયા ઉપાડવાની મર્યાદા સખત રીતે લગાવી દીધી છે. આરબીઆઈનો આ આદેશ આગામી એક મહિના માટે છે. આને કારણે દેશભરમાં યસ બેંકના ગ્રાહકોમાં ભય ફેલાયો છે અને ગુરુવારે રાત્રે ઘણા શહેરોમાં યસ બેંકના એટીએમ પર ગ્રાહકોની કતારો જોવા મળી હતી.

જો કે, આ કટોકટી હોવા છતાં યસ બેંકના ગ્રાહકોએ ગભરાવું જોઈએ નહીં કારણ કે સરકારે જોગવાઈ કરી છે કે જ્યારે બેંક ડૂબતી હોય ત્યારે ગ્રાહકોના નાણાં સુરક્ષિત રાખે.

પ્રશાંત કુમાર એસબીઆઈના ભૂતપૂર્વ સીએફઓ યસ બેંકના એડમિનિસ્ટ્રેટર તરીકે નિમાયા છે. આરબીઆઈએ બેંકની આર્થિક સ્થિતિને ધ્યાનમાં રાખીને આ કાર્યવાહી કરી છે. યસ બેંક લાંબા સમયથી ભંડોળ એકત્ર કરવા માટે સંઘર્ષ કરી રહી છે. આ પહેલા ગુરુવારે એક સમાચાર આવ્યા હતા કે સરકારે દેશની સૌથી મોટી જાહેર ક્ષેત્રની બેંક એસબીઆઈને યસ બેંકમાં શેર ખરીદવા કહ્યું છે.

આ છે સરકારના વ્યવસ્થા

પીએમસી બેંક કૌભાંડ સામે આવ્યા પછી બેંકોમાં ગ્રાહકોની થાપણોના ભાવિ અંગેની ચર્ચા ફાટી નીકળી હતી. આ ચર્ચા વચ્ચે નાણામંત્રી નિર્મલા સીતારામને સામાન્ય બજેટ 2020-21માં સામાન્ય લોકોને મોટી રાહત આપી છે. બેંક ખાતાઓમાં જમા થયેલ રકમ પર વીમા ગેરંટીની મર્યાદા વધારી દેવામાં આવી છે.

27 વર્ષ બાદ બદલાયો નિયમ

પીએમસી કૌભાંડ પછી આ માંગ પર ફરી એક વખત ભાર મૂકવામાં આવ્યો હતો કે વીમાની રકમ વધારવી જોઈએ. હવે આ કાયદો 27 વર્ષ પછી બદલાયો છે. આ પહેલા 1993 માં બેંકિંગ થાપણો પર વીમાની રકમ વધારીને 1 લાખ કરવામાં આવી હતી.

અગાઉની જોગવાઈ હેઠળ જો કોઈ બેંક ડૂબી જાય તો સરકાર તેના થાપણદારોને મહત્તમ 1 લાખ રૂપિયા ચૂકવે. પરંતુ સામાન્ય બજેટમાં જાહેરાત થયા બાદ હવે બેંકોમાં જમા થયેલ રકમ પર પાંચ લાખ રૂપિયાની વીમા ગેરંટી રહેશે. એટલે કે જો કોઈ બેંક ડૂબી જાય તો ગ્રાહકોને મહત્તમ 5 લાખ રૂપિયા પરત આપવાની બાંયધરી આપવામાં આવી છે.

નાણાકીય સેવા વિભાગે આપી મંજુરી

નાણાં પ્રધાનની ઘોષણાના કેટલાક દિવસ બાદ, નાણાકીય સેવાઓ વિભાગે આ દરખાસ્તને મંજૂરી આપી દીધી હતી. ત્યારે નાણાં સચિવ રાજીવ કુમારે ટ્વીટ કરીને માહિતી આપી હતી કે, બેંક ડિપોઝિટ પર 27 વર્ષ પછી નાણાં મંત્રાલયના નાણાકીય સેવાઓ વિભાગે વીમા કવર વધારીને 5 લાખ રૂપિયા કરવાની મંજૂરી આપી છે. રાજીવ કુમારે જણાવ્યું કે હાલમાં દરેક 100 રૂપિયામાં 10 પૈસાને બદલે હવે 12 પૈસા પ્રીમિયમ બેંકો આપવામાં આવશે.

કોણ આપે છે વીમો

રિઝર્વ બેંક ઓફ ઇન્ડિયાની થાપણો પર વીમો ‘ડિપોઝિટ ઇન્સ્યુરન્સ એન્ડ ક્રેડિટ ગેરેંટી કોર્પોરેશન’ (ડીઆઈસીજીસી) દ્વારા કરવામાં આવે છે. નાણાં પ્રધાન નિર્મલા સીતારામણે પોતાના બજેટમાં કહ્યું છે કે ડીઆઇસીજીસીને ખાતા દીઠ થાપણ વીમા મર્યાદા 1 લાખ રૂપિયાથી વધારીને 5 લાખ કરવાની છૂટ છે.

31 માર્ચ 2019 સુધી ડીઆઈસીજીસી પાસે થાપણ વીમા તરીકે રૂ. 97,890 કરોડના વધારાના રૂ. 97,350 કરોડ હતા. ડીઆઈસીજીસીએ 1962 થી કુલ દાવાની પતાવટ પર રૂ. 5,120 કરોડ ખર્ચ કર્યા છે, જે સહકારી બેંકો માટે હતો. ડીઆઈસીજીસી હેઠળ કુલ 2,098 બેંકો છે, જેમાંથી 1,941 સહકારી બેંકો છે.

બેંકનું ડૂબવું મુશ્કેલ

ગ્રાહકોને ગભરાવાની જરૂર નથી કારણ કે સરકાર કોઈ પણ બેંકને ડૂબવા દેતી નથી. પહેલાનાં ઉદાહરણો જોઈએ તો સરકારે સહકારી અને જાહેર બેંકોને ડૂબતા બચાવ્યા જ નહીં, પરંતુ ખાનગી ક્ષેત્રની બેંકને બચાવવા પણ પ્રયાસ કર્યા છે.

અગાઉ જ્યારે ખાનગી ક્ષેત્રની ગ્લોબલ ટ્રસ્ટ બેંક (જીટીબી) ડૂબવાની તૈયારીમાં હતી, ત્યારે સરકારે પણ તેને બચાવ્યો હતો. 2001 માં જ્યારે કેતન પારેખ શેર કૌભાંડ બહાર આવ્યું હતું, જ્યારે રિઝર્વ બેંકે જીટીબીના ખાતાની તપાસ કરી ત્યારે તેની નેટવર્થ નકારાત્મક હોવાનું જણાયું હતું. પરંતુ સરકારે થાપણદારોને કોઈ ખોટ થવા દીધી ન હતી અને ઓરિએન્ટલ બેંક ઓફ કોમર્સએ બેંકનો હવાલો લીધો.

રિઝર્વ બેંકે એમ પણ કહ્યું છે કે ગ્રાહકોને ગભરાવાની જરૂર નથી અને આગામી થોડા દિવસોમાં બેંકની પુનર્ગઠન યોજના પર કામ કરવામાં આવશે.